Ministerstwo Infrastruktury potwierdza zakaz stosowania „zraszaczy” i wylewania ścieków na ziemię

UWAGA

Czy Twój dostawca przydomowej oczyszczalni ścieków nie naraził Cię na poważne konsekwencje?

Obowiązujące przepisy zakazują wylewania i zraszania terenu ściekami z przydomowych oczyszczalni. Robiąc to zatruwasz środowisko i zagrażasz zdrowiu swojemu i najbliższych oraz narażasz się na poważną odpowiedzialność prawną!

 

Wyjaśnienie przepisów

Ministerstwo Infrastruktury wyjaśniło, jak należy prawidłowo rozumieć obowiązujące od lat przepisy dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków.

Ministerstwo Infrastruktury potwierdziło, że niektóre praktyki promowane przez nieuczciwych przedsiębiorców są niezgodne z prawem.

 

Co jest zabronione?

Wylewanie ścieków na ziemię  (m.in. ze szczelnych zbiorników)

Zraszanie terenu ściekami

Odprowadzanie ścieków poprzez systemy nawadniające

Samodzielne utylizacja/pozbywanie się osadów ściekowych

 

Dlaczego to ważne?

Zagrożenie dla zdrowia – ryzyko sanitarne i bakteriologiczne

Zanieczyszczenie środowiska – ścieki zatruwają nie tylko grunt i rośliny, ale też wodę dla ludzi i zwierząt

Poważna odpowiedzialność prawna za naruszenie przepisów

Możliwe wysokie kary finansowe i nakaz demontażu oczyszczalni ścieków

 

Skąd wziął się problem i co dalej?

W 2024 r. Wody Polskie wydały błędną interpretację przepisów pozwalającą na nielegalne praktyki „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków.

Pismem z dnia 20 maja 2025 Ministerstwo Infrastruktury sprostowało tę interpretację i kategorycznie zabroniło jej stosowania – od teraz organy muszą stosować prawidłowe rozumienie przepisów!

 

Warszawa, 02 lipca 2025 r.

 

Ministerstwo Infrastruktury kwestionuje wcześniejsze stanowisko Wód Polskich i kategorycznie zabrania stosowania systemów lub urządzeń do „powierzchniowego zagospodarowania” (wylewania, zraszania) ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków

 

Szanowni Państwo,

bezpieczne dla ludności i środowiska oraz zgodne z prawem gospodarowanie ściekami pochodzącymi z gospodarstw domowych lub gospodarstw rolnych i oczyszczanymi w przydomowych oczyszczalniach ścieków o wydajności do 5 m³ na dobę pozostaje poważnym wyzwaniem na obszarach nieskanalizowanych, w szczególności na terenach wiejskich. Oczyszczanie ścieków w przydomowych instalacjach musi odbywać się wyłącznie z wykorzystaniem odpowiednio certyfikowanych urządzeń, sprawdzanych przez wyspecjalizowane laboratoria. Mieszkańcy mają pełne prawo oczekiwać, że instalowane przydomowe oczyszczalnie ścieków są rozwiązaniami wygodnymi i użytecznymi, a przede wszystkim – przyjaznymi dla otoczenia i niewywołującymi zagrożenia bakteriologicznego, zwiększenia ryzyka zanieczyszczenia środowiska lub obniżenia jakości wody pitnej.

Z przykrością obserwujemy, że na rynku są promowane kolejne rozwiązania techniczne i urządzenia przewidziane do stosowania w przydomowych oczyszczalniach ścieków, które mają być zarówno przystępne cenowo, jak i godne zaufania i gwarantować adekwatne zagospodarowanie oczyszczonych ścieków. Dążenia niektórych producentów do dalszego obniżenia kosztów instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków wiążą się z postępującym ograniczaniem funkcjonalności takich oczyszczalni. Skutkiem tego oferowane są m.in. urządzenia i systemy do „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków polegającego np. na ich wylewaniu na grunt lub zraszaniu nimi powierzchni ziemi. W ostatnim czasie rozpoczęto oferowanie nawet takich urządzeń, których użytkowanie wiąże się z koniecznością samodzielnego pozbywania się osadów ściekowych przez mieszkańców, chociaż jest to czynność prawnie kwalifikowana jako przetwarzanie (odzysk) odpadów wymagające uzyskania właściwego zezwolenia. Nie dość, że ludność jest narażana na niebezpieczeństwo sanitarne i środowiskowe, to użytkowanie tych systemów może powodować poważną odpowiedzialność prawną, w tym finansową (kary nawet do miliona złotych).

Co istotne, na początku 2024 r. ówczesne kierownictwo Wód Polskich (KZGW) przedstawiło niebezpieczną dla ludności i środowiska interpretację przepisów, gdzie uznano za dopuszczalne stosowanie systemów lub urządzeń do „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków. W piśmie Dyrektora Departamentu Usług Wodnych Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 19 stycznia 2024 r., znak: KUZ.032.9.3.2023, poinformowano, że czynności takie, jak wylewanie ścieków na grunt i zraszanie ściekami powierzchni ziemi, miałyby nie być kwalifikowane jako korzystanie z wód polegające na wprowadzaniu ścieków do ziemi. Kierownicy jednostek Wód Polskich zostali zobowiązani do stosowania tej interpretacji, wskutek czego „powierzchniowe zagospodarowanie” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków pozostawało poza jakimkolwiek nadzorem sanitarnym i środowiskowym, w tym w ramach weryfikacji zgłoszeń wodnoprawnych. Była to oczywista zachęta do omijania wymagań prawnych umożliwiających sprawdzenie wpływu przydomowych oczyszczalni ścieków na ludność i środowisko. Chociaż systemy i urządzenia do „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków nie spełniają właściwych wymagań prawnych, to zostały zaakceptowane i bezpodstawnie „wyłączone” z systematyki polskich przepisów. W efekcie krajowy system nadzoru nad jakością przydomowego oczyszczania ścieków stał się w dużej mierze hipotetyczny.

Systemowe pozostawianie poza kontrolą sanitarną i środowiskową „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków wzbudziło wątpliwości nowego kierownictwa Wód Polskich (KZGW). W piśmie Dyrektora Departamentu Usług Wodnych Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 29 października 2024 r., znak: KUW.0800.23.2024, zwrócono się do Ministerstwa Infrastruktury z wnioskiem o przedstawienie stanowiska, które „zapewniłoby jednolite rozumienie przepisów związanych ze zwykłym korzystaniem z wód przez wszystkie jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie”.

Departament Prawny Ministerstwa Infrastruktury kategorycznie wykluczył dopuszczalność interpretacji przepisów umożliwiającej niekontrolowane (bez zgłoszenia wodnoprawnego) zanieczyszczanie środowiska substancjami zawartymi w ściekach, które są wylewane na grunt lub zrasza się nimi powierzchnię ziemi. W piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Prawnego Ministerstwa Infrastruktury z dnia 6 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.7.2025, wyraźnie wskazano, że „nie ma możliwości stosowania ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków poprzez ich wykorzystanie do nawadniania za pomocą systemów nawadniających, zraszaczy, drenaży posadowionych na powierzchni gruntu z uwagi na fakt, iż już z samej treści przepisów wynika, że odprowadzanie ścieków następuje do ziemi”. Prawidłowość tego stanowiska potwierdzono w piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej Ministerstwa Infrastruktury z dnia 20 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.11.2024, z którego wynika, że przepisy nie przewidują możliwości prowadzenia „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków.

Z uwagi na powyższe zwracam się z wnioskiem o stosowanie aktualnego stanowiska Ministerstwa Infrastruktury – zamiast nieuprawnionej interpretacji poprzedniego kierownictwa Wód Polskich (KZGW) z początku 2024 r. – w toku rozpatrywania zgłoszeń budowy i wykonywania innych robót budowlanych związanych z systemami lub urządzeniami do „powierzchniowego zagospodarowania” (wylewania, zraszania) ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków. Nie ulega wątpliwości, że użytkowanie takich systemów lub urządzeń niekorzystnie i bezpośrednio wpływa na najbliższe otoczenie gospodarstw domowych i gospodarstw rolnych, w tym na rośliny uprawne oraz wody przeznaczone do spożycia przez ludzi lub wykorzystywane do nawadniania upraw oraz pojenia zwierząt domowych i gospodarskich. W rezultacie, zgłoszenia obejmujące systemy lub urządzenia do „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków powinny być rozpatrywane  z uwzględnieniem przesłanki wniesienia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, o której mowa w art. 30 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, tj. naruszania przepisów przez budowę objętą zgłoszeniem.

 

Dokumenty do pobrania:

• pismo PGW WP z 29 października 2024 r., znak: KUW.0800.23.2024, stanowiące zapytanie do MI,
• pismo Departamentu Gospodarki Wodnej MI z 20 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.11.2024, stanowiące odpowiedź dla PGW WP,
• pismo Departamentu Prawnego MI z 6 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.7.2025, stanowiące opinię prawną i będące załącznikiem do odpowiedzi dla PGW WP.

 

Jednocześnie informujemy, iż na podstawie art. 241 Kodeksu Postępowania Administracyjnego w dniu 02 lipca złożyliśmy na ręce Zastępcy Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ds. Usług Wodnych, wniosek o:

1)      wydanie kierownikom jednostek organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie poleceń lub wytycznych służących:

a)      całkowitemu wyeliminowaniu stosowania interpretacji przepisów obecnej w piśmie Dyrektora Departamentu Usług Wodnych Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej z 19 stycznia 2024 r., znak: KUZ.032.9.3.2023,

b)      rozpoczęciu powszechnego i ujednoliconego stosowania interpretacji przepisów przedstawionej w piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Prawnego Ministerstwa Infrastruktury z 6 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.7.2025, oraz piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej Ministerstwa Infrastruktury z 20 maja 2025 r., znak: DGW-5.0212.11.2024;

2)      podjęcie innych, równoważnych działań służących zaprzestaniu przez jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie kwalifikacji „powierzchniowego zagospodarowania” ścieków z przydomowych oczyszczalni ścieków jako czegoś, co miałoby nie stanowić przykładu wprowadzania ścieków do ziemi (w ramach zwykłego korzystania z wód), lecz inną – nieznaną ustawie – formę korzystania z wód polegającą na „wylewaniu” ścieków na grunt lub „zraszaniu” nimi powierzchni ziemi.